चीनको चेतावनी बाबजुद दलाई लामाले अरुणाञ्चल प्रदेश भ्रमण गर्दै, भारत–चीन सम्बन्ध झन् बिग्रन सक्ने
चैत्र २१, २०७३- नेपालका दुई छिमेकी चीन र
भारतको सम्बन्ध पुन: बिग्रने खतरा देखिएको छ । चीनको चेतावनी बाबजुद भोलि
मंगलबारदेखि भारतमा निर्वासित जीवन बिताइरहेका तिब्बती धार्मिक गुरु दलाई
लामाले तिब्बतसँग सीमा जोडिएको राज्य अरुणाञ्चलको ९ दिने भ्रमण थाल्ने भएका
छन् । चिनियाँ विदेश मन्त्रालयले यसअघि नै भारतले दलाई लामालाई अस्वभाविक
स्थान दिएकोमा आपत्ति जनाउँदै आएको थियो ।केही साताअघि बिहारमा सम्पन्न भएको अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलनमा लामालाई प्रमुख अतिथि बनाएर उद्घाटन गराइएपछि चीनले सार्वजनिकरुपमै असन्तुष्टि जनाएको थियो । भोलिदेखि सुरु हुने लामाको भ्रमणले चीनलाई थप चिढ्याउँने जानकारहरुको आँकलन छ ।
‘लामा अहिले एउटा समस्या हुन् तर यसपछि उनी बिष्फोटक बन्न सक्छन् । यसलाई प्रयोग गरेर चीन र भारतको सम्बन्ध अझ महत्वपूर्ण बन्न सक्छ तर यो खतरनाक पनि हुनसक्छ’, बेइजिङस्थित चिनियाँ एकेडेमी अफ सोसल साइन्सका दक्षिण एसियाविज्ञ ये हइलिङले भने ।
दलाई लामाको बिषयलाई भारतले चीनलाई चिढ्याउँदा चीनले विवादित सीमामा हस्तक्षेप गर्न सक्ने र भारतीय छिमेकी राष्ट्रसँग समन्वय गरी भारतलाई एक्ल्याउने रणनीति थप बढावा दिनसक्ने विज्ञहरुको विश्लेषण छ ।
चीनले यसअघि नै विज्ञप्ती जारी गरेर दलाई लामालाई अरुणाञ्चल भ्रमण गर्न दिए दुई देशीय सम्बन्ध थप बिग्रने चेतावनी दिएको थियो ।
चैत्र २६, २०७३-
तिब्बती धार्मिक नेता दलाई लामा शुक्रबार अरुणाञ्चल प्रदेशको तवाङ पुगेका छन् । उनको भ्रमणलाई लिएर चीनले आपत्ति जनाइरहे पनि उनी विवादास्पद भूमी तवाङ पुगेका हुन् । तवाङलाई चीनले आफ्नो भनी दाबी गरिरहेको छ ।
अरुणाञ्चलको दिराङबाट ७ घण्टा सडक यात्रापछि लामा तवाङ पुगेका हुन् । उनी हेलिकप्टरबाट मंगलबार तवाङ पुगेपनि खराब मौसमका कारण हेलिकप्टर ल्याण्ड हुन नसकेपछि फर्किएका थिए । उनी गुवाहटीबाट डिराङ हुँदै तवाङ पुगेका हुन् ।
उनी तवाङको एक गुम्बामा चार रात बसेर मंगलबार फर्किनेछन् । लामाले प्रवचन दिने यिद गा चोइजिन गुम्बा वरपर सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ ।
तवाङमा रहेको ३३६ वर्ष पुरानो यो गुम्बा
भारतकै सबैभन्दा ठूलो हो भने विश्वकै दोस्रो ठूलो गुम्बा हो । तिब्बतको
ल्हासास्थित पोटाला प्यालेसलाई विश्वकै ठूलो बौद्ध गुम्बा मानिन्छ ।
सन् १९५० मा तिब्बतमाथि नियन्त्रण थालेयता चीनले तवाङलाई आफ्नो भूमी दाबी गरिरहेको छ । दलाई लामा सन् १९५९ मा ल्हासाबाट भागेर भारत आएका हुन् । उनी तवाङ हुँदै भारत छिरेका थिए ।
दलाई लामाको तवाङ भ्रमणले दुई भारतसँगको सम्बन्ध बिग्रने चेतावनी चीनले दिंदै आएको छ ।
सन् १९५० मा तिब्बतमाथि नियन्त्रण थालेयता चीनले तवाङलाई आफ्नो भूमी दाबी गरिरहेको छ । दलाई लामा सन् १९५९ मा ल्हासाबाट भागेर भारत आएका हुन् । उनी तवाङ हुँदै भारत छिरेका थिए ।
दलाई लामाको तवाङ भ्रमणले दुई भारतसँगको सम्बन्ध बिग्रने चेतावनी चीनले दिंदै आएको छ ।
प्रकाशित: चैत्र २६, २०७३
No comments:
Post a Comment